فوتبال ایران هرگز چنین وضعیتی را تجربه نکرده است. معمولا استرس صعود بوده و حذفهایی لحظه آخری. اینبار اما با رهبری کارلوس کیروش، خیلی زودتر از موعد به جامجهانی رسیدیم. پیشبینی میشد با این صعود مقتدرانه و زودهنگام، منتقدان این سرمربی سکوت پیشه کنند و اجازه بدهند مردم علاقهمند به فوتبال بعد از این صعود شیرین، کمی لذت ببرند اما در کمال تعجب اینطور نشده و مخالفان و منتقدان کیروش همچنان در فضای مجازی و در رسانههایشان مشغول انتقاد از تیمی هستند که تحسین همه رسانههای معروف دنیا را برانگیخته است. در این یکی، دو روز، رسانههای مختلف دنیا اخبار، گزارشها و آمارهای جالبی از تیم ملی ایران تحت هدایت کیروش منتشر کردهاند اما در داخل ایران، حجم انتقادات همچنان بالاست. ببینیم بیشترین انتقاداتی که از کیروش میشود چیست.
دفاع اتوبوسی یا ساختار دفاعی منظم؟
یکی از مهمترین ایراداتی که به تیم کیروش میگیرند به قدرت دفاعی این تیم برمیگردد! برخی البته پا را از این هم فراتر گذاشتهاند و معتقدند تیم کیروش، یک تیم صرفا دفاعی با «دفاع اتوبوسی» است! درحالیکه این ویژگی اصلا به تیم ملی نمیچسبد. این اصطلاح درباره برخی از تیمها مصداق دارد. تیمهایی که برای دفاعکردن تمام بازیکنانشان در داخل و کمی جلوتر از محوطه جریمه مستقر میشود و اجازه نزدیکشدن به دروازه خودی را نمیدهند! مثلا یکبار علیرضا منصوریان بعد از بازی برگشت استقلال و سیاه جامگان، تیم اکبر میثاقیان را به دفاع اتوبوسی متهم کرده بود. درحالیکه خودش متهم بود که در مقابل پرسپولیس با این شیوه بازی کرده است. در تیمهای خارجی هم تیم ملی یونان که قهرمان جام ملتهای اروپای سال 2004 شده بود متهم شد با این شیوه قهرمانی را بهدست آورده است. چلسی مورینیو هم مدتی با این اتهام روبهرو بود اما آیا واقعا دفاع تیم ملی، اتوبوسی است؟ در این سالها هرگز دیده نشد بازیکنان در یکسوم زمین خودی تجمع کنند. مهاجمان تیم ملی با شیوهای درست و دقیق، کار دفاع از جلو یا همان «پرس» را انجام میدهند. هافبکها هم به نوبه خودشان به وظایف دفاعی عمل میکنند. در نهایت، مدافعان تیم ملی با استقرار صحیح و پوشش عالی، دروازه تیم ملی را حفظ میکنند. ساختار دفاعی تیم ملی ایران، هیچ شباهتی به آنچه از آن با نام دفاع اتوبوسی یاد میشود، ندارد. این سیستم قطعا بدون اشکال نیست و ایراداتی هم دارد اما شاگردان کیروش اجرای کمنقصی از خواسته مربیشان دارند. به نظر میرسد گلنخوردن تیم ملی بهجای اینکه باعث خوشحالی بشود، بعضیها را ناراحت کرده است!
گل میسازیم اما کم میزنیم
منتقدان معتقدند که تیم کیروش، بیش از حد دفاعی بازی میکند و در فاز هجومی آنقدر که باید قدرتمند نیست. شاید اگر قرار باشد این مسئله را با تعداد گلهای زدهمان اندازه بگیریم، حق با منتقدان باشد. تیم ایران در هشت بازی این مرحله، هشت گل زده است که آمار یک گل در هر بازی را نشان میدهد. مشخصا این آمار خیلی خوب نیست اما باز هم بعد از کرهجنوبی، بیشترین گل زده را در این گروه داریم اما نکته این است که تیم ملی ضعف گلزنی دارد نه ضعف ایجاد موقعیت؛ مثلا در بازی رفت با کرهجنوبی، ایران حداقل چهار موقعیت 90 درصدی برای گلزنی داشت که فقط یکی تبدیل به گل شد. در بازی برگشت با قطر، ایران حداقل باید پنج گل به این تیم میزد که باز هم فقط به یک گل رسید. در بازیهای اخیر با چین و ازبکستان هم دستکم چهار موقعیت گل خوب توسط بازیکنان به هدر رفت؛ اینها نشان میدهد که تیم کیروش در فاز هجومی هم تیم توانمند و بابرنامهای است اما نه به آن اندازه که در دفاع، کمنقص است. تیم ملی با کیروش در این سالها چند نتیجه خوب با بردهای پرگل داشته است؛ مثلا برد 6 بر صفر در مقابل بحرین، دو برد پنج بر صفر و چهار بر صفر برابر لبنان، پیروزی سه بر صفر بر تایلند یا تساوی سه بر سه برابر عراق در جام ملتهای آسیا. منتقدان هر چقدر هم که بیانصاف باشند احتمالا توقع ندارند که ایران تیمهایی مثل کرهجنوبی، ژاپن، استرالیا و عربستان را با چند گل شکست بدهد چون الان این تیمها از قدرتهای اول دنیا هم این تعداد گل نمیخورند! اگر هم منظورشان پیروزی بر تیمهای درجه دو آسیاست که تیم کیروش در این مورد، ضعیف عمل نکرده است.
لذت تماشای دست و پا زدنِ بقیه
این تیم، تیم ملی ایران است و پیشرفت روز به روزش هم کاملا قابل تشخیص است. مربی این تیم، کسی است که با خودش رودربایستی ندارد و اگر روز فوقالعادهاش نباشد، خیلی راحت جلوی دوربین به آن اعتراف میکند؛ مثل همین بازی با ازبکستان که کیروش در برنامه 90 گفت: «در روزی که فوقالعاده نبودیم اما با انسجام بالا پیروز شدیم.» همین رودربایستینداشتن، باعث شده که در فاصله دو هفته تا پایان مسابقات انتخابی، ایران به هدفش رسیده است و بقیه تیمها در بالاترین سطح اضطراب و استرس هستند. در مجموع دو گروه هم ایران صدرنشین است و حالا دستکم پنج تیم باید برای سه سهمیه مستقیم باقیمانده و یک سهمیه پلیآف بجنگند؛ جنگی که تا همین دوره پیش، ایران یک پای آن بود اما حالا با خیال راحت، کنار نشستهایم و داریم دستوپا زدنهای کره جنوبی، ازبکستان، ژاپن، استرالیا و عربستانسعودی را تماشا میکنیم.