تا چند سال پیش، فوتبال ایران در ایام نوروز بهطور کامل تعطیل میشد. این مسئله بهویژه در حوزه فوتبال باشگاهی به یک قانون نانوشته تبدیل شده بود. مربیان باشگاهی هم معمولا هفته اول عید را به بازیکنانشان استراحت میدادند اما بعد از هفته اول، بازیکنان به تمرین برمیگشتند تا خودشان را برای ادامه مسابقات آماده کنند. مسابقات هم عمدتا دو، سه روز بعد از پایان ایام نوروز از سر گرفته میشد. این اتفاق، خیلی برای علاقهمندان به فوتبال در ایران خوشایند نبود. آنها دوست داشتند در ایام عید هم که حالوهوای خوبی در ایران وجود دارد، مسابقات برگزار شود اما این اتفاق تا سالها رخ نمیداد.
خاطرات تلخ و شیرین از فوتبال در عید
حالا چندسالی است که بهواسطه برنامهریزیهای FIFA و AFC در ایام عید هم شاهد برگزاری مسابقات هستیم؛ البته برنامهریزی و تقویم مسابقات طوری است که در این ایام، بیشتر شاهد مسابقات بینالمللی هستیم؛ مسابقاتی مثل انتخابی جامجهانی و البته لیگ قهرمانان آسیا. از آنجا که روزهای برگزاری مسابقات ملی در فوتبال جهان یا همان فیفادیها، مدتهاست تعیین شدهاند، بهنظر میرسد که قرار است همچنان شاهد برگزاری مسابقات ملی در این ایام باشیم. شاید این مسئله برای برگزارکنندگان، دستاندرکاران و مدیران فوتبال ایران، خوشایند نباشد چون به آنها اجازه استفاده از فرصت تعطیلات نوروزی را نمیدهد اما این دسته از مدیران هم زمان مناسب و کافی برای تعطیلات را دارند؛ مثل فاصله بین دو فصل فوتبال یا تعطیلات نیمفصل اما مشخص است که مردم دوست ندارند فوتبال در این ایام تعطیل شود. برخی هم معتقدند که برگزاری مسابقات فوتبال در این ایام با استقبال چندانی از سوی هواداران مواجه نمیشود. این عده اعتقاد دارند که خیلی از مردم در این روزها به مسافرت میروند و شهر خلوت میشود. حتی میگویند که مسئولان هم رغبتی به این اتفاق ندارند چون بههرحال برگزاری مسابقات، نیاز به همکاری سازمانها و افراد زیادی دارد که قطعا دوست ندارند در این ایام سر کارشان باشند اما سوابق، چیز دیگری را نشان میدهند. هرگاه در این ایام، مسابقه فوتبال مهمی برگزار شده، تعداد زیادی از هواداران به ورزشگاه رفتهاند؛ برای این ادعا، مثالهای زیادی وجود دارد. شاید مهمترین مثال، بازی معروف ایران و ژاپن در پنجم فروردین 1384 باشد. بازیای که با برتری دو بر یک ایران به پایان رسید. استقبال از این مسابقه که اتفاقا در یک هوای سرد برگزار شد، بهقدری زیاد بود که متأسفانه هفت نفر از هواداران ایران زیر دستوپا ماندند و جانشان را از دست دادند. هرچند درباره این اتفاق تلخ هم خواهیم نوشت اما مبحث اصلی در این نوشتار، استقبال هواداران از برگزاری مسابقات فوتبال در نوروز است؛ البته مثالهای دیگری هم دراینباره وجود دارد؛ مثلا بازی پرسپولیس و الشباب امارات در لیگ قهرمانان آسیا در سال 1391 که با برتری 6 بر یک پرسپولیس تمام شد. در آن بازی هم تقریبا ورزشگاه آزادی پر شده بود. حتی سابقه برگزاری داربی تهران در ایام عید هم وجود دارد. در چند سال اخیر، دو بار داربی در دهم و پانزدهم فروردین برگزار شد که هر چند ورزشگاه پر نشد اما استقبال خوبی از این دو بازی شد. در همین ایام عید 1396 که پیش رو داریم هم تیم ملی ایران دو بازی در رقابتهای انتخابی جامجهانی 2018 روسیه دارد؛ ابتدا روز سوم فروردین در دوحه با تیم ملی قطر و سپس هشت فروردین با تیم ملی چین در ورزشگاه آزادی. با توجه به صدرنشینی تیم ملی در گروهش و موقعیت خوبی که برای صعود دارد، کاملا قابلپیشبینی است که روز هشت فروردین، ورزشگاه آزادی پر خواهد شد. چند روز بعد از این مسابقه، در روزهای 11 و 12 فروردین هم هفته بیستوپنجم لیگ برتر برگزار خواهد شد که این مسابقات هم از حساسیت زیادی برخوردار است و با توجه به خوببودن هوا در این ایام و اینکه در روزهای پایانی ایام عید برگزار میشود، استقبال از این مسابقات هم احتمالا خوب خواهد بود. علاوه بر کسانی که برای تماشای این مسابقات به استادیوم میروند، طبیعتا عده زیادی هم مسابقات را از تلویزیون میبینند. برای خیلیها، تماشای مسابقات فوتبال در ایام نوروز، آنهم بهطور دستهجمعی با کریخوانیهایش لذتی شیرین و وصفناپذیر دارد.
مردم، فوتبال عیدانه را دوست دارند
حقیقت این است که فوتبال در ایران، علاوه بر اینکه مثل همهجای دنیا یک صنعت است (هرچند با اشکالات فراوان) اما برای مردم و علاقهمندانش، یک «تفریح» هم محسوب میشود؛ یک تفریح ارزان. بههرحال، علاقهمندان فوتبال، دوست دارند که همیشه فوتبال ببینند. از این جهت، شباهت زیادی بین هواداران فوتبال در ایران و انگلیس وجود دارد. هرچند فوتبال در انگلیس، تفریح چندان ارزانی هم نیست اما میبینیم که فوتبال در جزیره در ایام کریسمس و سال نو، نهتنها تعطیل نمیشود بلکه بهصورت بسیار فشردهتری هم برگزار میشود. اتفاقا همین فشردگی و نتایجی که تیمها در این برهه میگیرند، گاه تأثیر زیادی در تعیین سرنوشت تیمها دارد. جالب اینکه حتی میزان استقبال علاقهمندان به فوتبال در جزیره هم کمتر نمیشود؛ البته همانطور که پیشتر گفته شد، دلایل این اتفاق در ایران و انگلیس، کمی متفاوت است اما در اصل ماجرا، تفاوتی وجود ندارد. البته کار انگلیسیها خاستگاه فرهنگی هم دارد؛ انگلیسیها خودشان را صاحب و مخترع فوتبال میدانند و به همینخاطر، طور دیگری به این ورزش نگاه میکنند. به جز انگلیس اما تقریبا بقیه کشورهای صاحب فوتبال در اروپا در ایام سال نوی میلادی و کریسمس، فوتبال باشگاهی را تعطیل میکنند. حتی بوندسلیگای آلمان که برخلاف بقیه لیگهای اروپایی با 18 تیم برگزار میشود. اصولا برنامهریزی این کشورها بهگونهای است که در این ایام، نیمفصل اول مسابقات باشگاهی به پایان میرسد و نیمفصل دوم بعد از حدود یک ماه آغاز میشود.
هیجان فوتبال در نوروز
امسال، ایام عید نوروز در ایران با چند فیفادی مصادف شده است. اولین فیفادی، روز سوم فروردین است که تیمملی ایران هم در این تاریخ، مهمان تیم ملی قطر است. از روز چهارم فروردین، مسابقات در سایر قارهها هم پیگیری میشود که اتفاقا شاهد چند مسابقه مهم و دیدنی خواهیم بود. فقط قاره آفریقاست که سهمی در این ضیافت فوتبالی چندروزه ندارد اما همه تیمهای صاحبنام فوتبال جهان در این چند روز، حداقل یک بازی مهم دارند. حساسیت البته در مسابقات قاره آمریکایجنوبی بیشتر است چون بازیهای این قاره در هفتههای پایانی بوده و مسابقات بسیار حساس و نفسگیر است و حتی تیمهایی مثل برزیل و آرژانتین هم هنوز نتوانستهاند صعودشان را قطعی کنند.